داستان نفت ایران
اولین کارشناس نفتی درمسجدسلیمان
روایتی مختصر ولی روشن از حقانیت سادات قیری
اولین کارشناس نفتی که از منطقه مسجدسلیمان دیدن کرد و اهمیت حوضچه های نفت آلوده به قیر آن را ارزیابی نمود “لوفوس” بود. وی در سال 1855 میلادی شخصا از حوضچه های قیر مسجدسلیمان بازدید کرد و مواد موجود در آن را به دقت مورد آزمایش قرار داد و بعدا مقاله ای پیرامون آن منتشر ساخت او در مقاله خود اظهار نظر کرده بود که احتمالا تعداد فراوانی از این مخازن در کوهستان های بختیاری، در فواصل بین آتشکده کهن و اسرارآمیز (سرمسجد فعلی) و کوه های آسماری (واقع بین هفتکل و مسجد سلیمان) که به طور طبیعی قیر از حوضچه های آن تراوش می کند وجود داشته وی متعاقب آن توضیح می دهد که روش ابتدایی استخراج قیر معدنی در آنجا وسیله یک خانواده مذهبی به نام سادات قیری که حق انحصاری استخراج را داشته اند ابداع گردیده بود. درست نیم قرن پس از تاریخی که لوفوس از مخازن قیر مسجدسلیمان دیدن کرده بود “رینولدز” پا به مسجدسلیمان گذاشت و باید گفت که او دومین کارشناسی بود که تراوش قیر در این ناحیه توجهش را جلب کرده بود. در آن موقع به رینولدز دستور داده شد قبل از انقضای ماه آوریل 1904، شش منطقه را جهت حفاری انتخاب و تعین نماید. وی بدون رضایت و همکاری خوانین بختیاری آن زمان که شاردین (رودزردهفتکل) و مسجدسلیمان در منطقه آنان واقع شده بود هیچ کاری نمی توانست انجام دهد. رینولدز با کمک و همکاری کنسول وقت انگلیس در اصفهان با سردار اسعد که در آن موقع در راس خوانین بختیاری بود ملاقات نمود و پس از یک ماه مذاکره موفق به جلب رضایت او گردید. در سال 1907 حفاری در شاردین ادامه یافت و ساختن جاده مسجدسلیمان با وجود کمبود کارگر و غذا و آب در گرمای طاقت فرسا، تکمیل گردید . حفاری دو چاه در شاردین با موافقت مقامات مربوطه در عمق های 2172 فوت و 1942 فوت را تعطیل کرد و در 22 ژانویه 1908 حفاری را در مسجدسلیمان آغاز کرد.
نشریه مشعل ( صنعت نفت ) شماره 720 – 13/دی/1393
سید محمد حسین شریف زاد – شهریور 94
حاج حسين آقا
ممنون
احسنت آ سید حسین از مقاله تاریخی و برگ دیگری از افتخارات پدران ما . ولی جالب اینجاست که تا قبل از ورود نماینده دارسی به ایران پدران ما از کجا به ارزش و دانش قیر سازی پی برده بودند و این هنوز برای من معما است زمانیکه حتی پادشاه وقت ارزش نفت و قیر را نمیدانست. خداوند به فامیل ما عزت و سلامت عنایت فرماید.
متشكر از پسر عموي گرامي !
بهروز جان باسلام و عرض ارادت . استفاده از قیر و نفت در ایران پیشینه بسیار کهن دارد و سابقه آن به عیلامیان و ساکنین اکد و کلده و سومریان و بعدها هخامنشیان و… میرسد حتی در سفر نامه مارکوپلو هم درباره آن صحبت شده است .
آسید علی جان البته سابقه قیر و نفت را خوانده ام اما جالب اینجاست که در خوزستان آنهم در شوشتر و آنهم فقط شامل پدران ما بوده اگر نگویم در کل ایران چون نفت در مسجدسلیمان یافت میشد. بهر حال کاش معلوم میشد که اندیشه آن چطور به ذهن فامیل ما رسیده و فرایند آنرا از کجا میدانستند. شاید روزی مشخص شود فعلأ که کسی آنرا نمیداند. موفق باشی علی جان