جــــــزایــــر خــــلــــیـــج هـــمـــیـــشـــه فارس (قسمت اول)

خلیج همیشه فارس در جنوب کشورمان قرار دارد و نام خلیج فارس تا ابد خلیج فارس باقی خواهد ماند. در این میان آنچه که کمتر به آن پرداخته شده آشنایی با جزایر ایرانی موجود در خلیج همیشه فارس است.

به نظر می رسد ما ایرانیان باید بیش از پیش با جزایر ایرانی موجود در خلیج فارس آشنا شویم تا بتوانیم هرچه بهتر و علمی تر به
هرگونه ادعای جعلی در رابطه با جزایر ایرانی و خلیج فارس پاسخ گوییم. در خلیج همیشه فارس در حدود 30 جزیره بزرگ و کوچک
قرار دارند که تعدادی از آنها مسکونی بوده و تعدادی نیز غیر مسکونی اند. جالب است بدانید که ورود به تعدادی از جزایر ایرانی حتی برای ما ایرانی ها نیاز به اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح دارند، چرا که در آنها تاسیسات نظامی و نفتی مستقر شده است، با این وجود تعداد جزیره های ایرانی در خلیج فارس آنقدر زیاد است که گردشگران بتوانند با خیال راحت به بازدید ازآنها بروند. جزایر ایرانی خلیج فارس در حوزه سیاسی سه استان بوشهر، خوزستان و هرمزگان قرار دارند، در این پرونده نگاهی خواهیم داشت به جزایر ایرانی خلیج همیشه فارس، با ما همراه باشید:
ابوموسی
ابوموسی جنوبی ‌ترین جزیره ایرانی در استان هرمزگان و در آب های خلیج همیشه فارس است. مساحت این جزیره در حدود ۲۵ کیلومتر مربع و در ۲۶ درجه عرض شمالی و در ۵۵ درجه طول شرقی واقع شده‌است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس، ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی و ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد.

ابوموسی یکی از چهارده جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن درحدود ۵ / ۴ کیلومتر است، شهر ابوموسی مرکز جزیره ابوموسی و ارتفاع آن از سطح دریا ۴۶ متر است. شهرستان ابوموسی با وسعتی معادل ۶۸٫۸ کیلومتر مربع شامل جزایر ابوموسی با 25 کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با 3/10 کیلومتر مربع، تنب کوچک با 5/1 کیلومتر مربع، سیری با 3/17 کیلومتر مربع، فرور بزرگ با 2/26 کیلومتر مربع و فرور کوچک با 5/1 کیلومتر مربع است. این جزیره معتدل ترین هوا در خلیج فارس را دارد با این وجود فاقد آب و اراضی مناسب برای کشاورزی است، ولی کشت محدودی در آن صورت می‌گیرد و اقتصاد محلی برپایه صید ماهی قرار دارد. انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن زندگی می کنند که از آن جمله می توان به لاک‌پشت دریایی، مارماهی، شاه‌ میگو، کوسه و انواع ماهیان اشاره کرد. ناهمواری های سطح جزیره ابوموسی به سمت شمال افزایش می بابد و سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام کوه حلوا که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد می‌رسد. تاسیسات جزیره شامل یک باند فرودگاه و هلی‌کوپتر، یک موج شکن و اسکله برای پهلوگیری کشتی‌های ماهیگیری و نظامی، کارخانه آب‌شیرین‌کن، سینمای روباز، مدرسه، مخابرات، بانک و غیره است.

سواحل جزیره ابوموسی یکی از زلال‌ترین و شفاف‌ترین آب‌های ساحلی را داراست و به این سبب یکی از بزرگ ترین پتانسیل های طبیعت گردی را در میان جزایر ایرانی دارد. فاصله میان ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای
نفتکش‌های بزرگ و کشتی های نظامی است که سبب می شود تا این جزیره از موقعیت استراتژیک فوق العاده ای برخوردار شود.

حاکمیت ایران بر جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از دوران امپراطوری‌های عیلامی، ماد، هخامنشی، اشکانی وساسانی ادامه دارد. جزایر سه‌گانه ایرانی در سال ۱۹۰۸ به طور کامل تحت اشغال بریتانیا به عنوان قیم رسمی امارات در آمد اما تا سال ۱۹۷۱ هیچ کدام از دولت‌های ایران این اشغال را قبول نداشته و ابوموسی به همراه تنب بزرگ و کوچک در تقسیمات کشوری ایران قرار داشتند.  معنی مکان آب ثبت شده است. نام ابوموسی نامی جدید است که سابقه آن به حدود بیش از یکصد سال قبل باز می گردد. هنگامی که یکی از
ساکنان این نام را بجای بوموسو رایج کرد. در سال ۱۹۷۱ پس از توافق ایران و بریتانیا و پیش از خروج نیروهای نظامی انگلیس از منطقه
و تأسیس کشور امارات متحده عربی، ابوموسی به همراه تنب بزرگ و تنب کوچک پس از نزدیک به ۷۰ سال به ایران بازگردانده شد و طبق یک یادداشت تفاهم ارتش ایران در این جزیره نیرو مستقر کرد و به شارجه اجازه داده شد که یک پاسگاه پلیس محلی در آنجا داشته باشد.

در سال ۱۹۹۲ و پس از خاتمهٔ جنگ خلیج فارس امارات متحدهٔ عربی بر خلاف تفاهم ‌نامه، اقدام به طرح ادعاهای مالکیت بر جزایر سه‌گانه کرد که با واکنش شدید دولت وقت روبرو شد. شورای عالی امنیت ملی ایران با صدور بیانیه‌ای هشت ماده‌ای بر حق حاکمیت بی چون و چرای ایران بر جزایر تاکید کرد.

در بند هفتم این بیانیه آمده‌است: «طرح ادعاهای تاریخی در مورد سرزمین‌های ایران، اگرچه همواره به نفع ایران است، ما آن را به
هیچ وجه به مصلحت امنیت منطقه نمی‌دانیم و تجربه ادعاهای مشابه از سوی عراق درس عبرتیدر این زمینه‌ است. نام بوموسی برگرفته از نام یکی از سرداران کریم خان است که پس از حضور در این جزیره نام خود را بر آن نهاده است.

این جزیره در اسناد تاریخی و نقشه ها با نام ” بوموو”، به معنی “بوم” در معنی “جا و مکان” و “اوو”یعنی آب و برروی هم به معنی مکان آب ثبت شده است. نام ابوموسی نامی جدید است که سابقه آن به حدود بیش از یکصد سال قبل باز می گردد. هنگامی که یکی از ساکنان این نام را بجای بوموسو رایج کرد. جزیره خور موسی خور موسي كانال طويل و عميقي است كه از خليج فارس منشعب شده و در ساحل شمالي خليج فارس و جنوب استان خوزستان واقع شده است. عرض دهانه آن ۳۷ تا۴۰ كيلومتر، طول آن از دهانه تا بندر امام خميني ۹۰ كيلومتر، فاصله آن تا بندر ماهشهر ۱۲۰ كيلومتر و عمق آن ۲۰ تا ۵۰ متر است.

این جزیره به دليل ويژگي هاي خاص زیست محیطی خود موقعيت ویژه ای دارد و زيستگاه بسياري از پرندگان نادر از جمله گيلانشاه خالدار و مكان تخم ريزي بسياري از ماهيان خليج فارس، بخصوص ميگو است. ساحل و آب های اطراف جزیره به دلیل اكتشاف و استخراج نفت و تردد نفتكش ها، رفت و آمد كشتيها و منابع و صنايع مستقر در خشكي آلوده اند.
جزیره قشم
قشم بزرگترین جزیره ایرانی در خلیج فارس است که در میان سایر جزایر ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. جزیره قشم دارای
بزرگترین غارنمکی جهان است، همچنین در این جزیره جاذبه های بسیار دیگری نیز قرار دارند.
برداشت :از بیتوته
سید محمد حسین شریف زاد

Comment (5)

  • خیلی جالب بود آ سید حسین دستت درد نکند اطلاعات با ارزشی بود و حقیقتأ شنیدن اطلاعات جغرافیائی و تاریخی مملکت ما بسیار ضروری است تا نسل نو از آن با خبر شوند. منتظر ادامه آن هستیم.

  • با عرض سلام و تشکر از حسین آقای شریف زاده .
    از زحمت شما در این مورد خیلی متشکرم و انشاالله که به همان تفصیلی که درباره جزیره ابوموسی زحمت کشیده اید درباره سایر جزایر نیز مرحمت نمایید تا شناخت بیشترو مطلب آرشیو مانند و مرجعی در سایت ایجاد شود برای مراجعه علاقمندان .

  • درود بر جناب شریف زاد!
    بسیار جالب و آموزنده است آشنایی بیشتر با جغرافیای کشورمان و بویژه برای جوانان عزیز. براستی دست شما درد نکند.

  • با سلام و عرض ادب.بسیار مطلب جالب و آموزنده ای بود که هر ایرانی اصیل و نگران کشورش باید گذشته میهن خود را بداند.خود بنده هیچوقت نمیدانستم که کشور تازه تأسیس امارات که هنوز یک قرن از بنای آن نمیگذرد بر چه مبنا و پایه ای دست روی جزایر سه گانه ما گذاشته الان متوجه شدم که باز پای یه کشور ثالثی که همان بریتانیاست در میان است.من به عنوان عضو کوچکی از این کشور آرزو دارم حتی یک وجب از خاک کشورم به دست بیگانگان نیفتد و خلیج فارس همیشه به این نام شناخته شود.
    با تشکر. از آ حسین عزیز

  • متشكر از پسرعموي عزيزم براي گردآوري اين موضوع مهم و قابل بحث و گيرا. اميدوارم هيچ اجنبي داخلي و خارجي به خود اجازه تغيير اين مالكيت را ندهد.

Leave Your Comment

Skip to content