اولین های سینمای ایران !!!
اولین فیلم سینمای ایران ، یک فیلم سیاه و سفید و صامت بود؛ «آبی و رابی» که در سال 1309 به کارگردانی اوانس اوگانیانس ساخته شد. تهیه کننده فیلم ساکوار لیذره بود و فیلم بردار آن خان بابا خان معتضدی. داستان این فیلم صامت ماجراهای خنده دار 2 مرد کوتاه و بلند در موقعیت های مختلف را روایت می کند که براساس فیلم «پات پاته شون» دانمارکی ساخته شده بود. «آبی و رابی» 560 تومان هزینه ساخت داشت و هفت هزار تومان نصیب تهیه کننده اش کرد. اولین سکانس اکران این فیلم جمعه 12 دی 1309، ساعت دو بعد از ظهر در سینما مایاک بود.
اولین بازیگر زن، صدیقه (روح انگیز) سامی نژاد، بازیگر «دختر لر» اولین بازیگر زن سینمای ایران بود. او در سال 1259 در بم زاده شد و سال 1308 به همراه همسرش دماوندی که در استودیو امپریال فیلم بمبئی کار می کرد، به هند مهاجرت کرد و 18 سال بعد دوباره به ایران برگشت. سامی نژاد بعد از «دختر لر»، به دلیل استقبال مردم در اکران عمومی، در فیلم «شیرین و فرهاد» سپنتا هم بازی کرد. کار
اصلی سامی نژاد پرستاری بود و می گویند خانواده اش به خاطر بازی در سینما به شدت از او انتقاد کردند . به خاطر همین موضوع مجبور شد دوره ای را در تنهایی بگذراند.
اولین بازیگر مرد ،
«عبدالحسین سپنتا» با بازی در فیلم «دختر لر» اولین بازیگر مرد تاریخ سینمای ایران بود. سپنتا که 80 سال عمر کرد، نقش مهمی در
شکل گیری سینمای ایران دارد. از 9 فیلم دوره اول فیلم سازی در ایران در سال های 1309 تا 1315 پنج فیلم را او ساخته است. او فقط در فیلم هایی بازی کرد که خودش ساخت.
اولین فیلم رنگی؛ گرداب» فیلمی بود که در سال 1332 در قطع 16 میلی متری به کارگردانی و نویسندگی حسن خردمند و بازیگری ناصر ملک مطیعی روی پرده رفت. تهیه کننده «گرداب» هوشنگ محبوبیان در شرکت پارس فیلم بود. فیلمی که با دوربین اوریکون فیلم برداری و برای رنگی شدن به آمریکا فرستاده شد.
اولین جشنواره سینمایی، اولین جشنواره فیلم های ایران با عنوان گلریزان از 22 تا 28 اسفند 1333 در سینما متروپل برگزار شد. در این
جشنواره «پایان رنج ها» به عنوان بهترین فیلم، ساموئل خاچیکیان برای فیلم «چهارراه حوادث» به عنوان بهترین کارگردان، آرمان
برای همین فیلم و هوشنگ بهشتی برای فیلم «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران مرد و مهین دیهیم و منیر تسلیمی به ترتیب
برای بازی در فیلم های «پایان رنج ها» و «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران زن جشنواره انتخاب شدند.
اولین کارگردان ، طبعا اولین کارگردان سینمای ایران همان کارگردان فیلم «آبی و رابی» است. اوانس اوگانیانس که زمان ساخت
فیلم 29 سال داشت و به روایت های مختلف اهل عشق آباد ترکمنستان یا مشهد بود. او را به نام اوانس اوهانیان هم می شناسند.او رشته تجارت را در تاشکند، حقوق را در عشق آباد و سینما را در مسکو گذرانده بود و سال 1308 همراه دخترش زما (بازیگر فیلم «حاجی آقا آکتور سینما») به ایران مهاجرت کرد .
اولین نشریه سینمایی ، امیتاز اولین ماهنامه سینمایی، یعنی «سینما و نمایشات» اوایل سال 1308 به نام علی وکیلی صادر شد اما
اولین شماره «سینما و نمایشات» به مدیریت و سردبیری اسحاق زنجانی در 48 صفحه در قطع وزیری یک سال بعد، در مرداد 1309 انتشار پیدا کرد.
اولین سالن نمایش فیلم ، اولین سالن سینما در تبریز تاسیس شد. سینما «سولی» را کاتولیک ها زمستان 1279 در تبریز راه اندازی کردند.
این سینما صد نفر ظرفیت داشت و روزی یک بار فیلم نمایش می داد. اولین سینمای تهران هم سینما گراند هتل در خیابان لاله زار بود.
سید محمد حسین شریف زاد
دیماه 1395
