مـــــفاخــــر شــــــوشتــــــر (بـــــه قــــلم ســـــــید مســـــعود مـــــــطهر)

از مفاخر و نام آوران شهر شوشتر که سخن به میان می آید کمتر به اساتید رشته موسیقی توجه می شود در صورتیکه خاستگاه بخش قابل توجهی از موسیقی ایرانی از این شهر بوده است  موسیقیدانان با نواختن آهنگ زندگی امید و شوق را در میان جامعه احیا می سازند و نشاط و شادابی را به کنه اجتماع تزریق می نمایند و با ریتم آهنگ پویایی مضاعف می شود و جریان حیات رو به کمال استمرار می یابد و با ملودیش سرایش حماسه آغاز می گردد و اسطوره ها ثبت می شوند .موسیقی ب:.7- دل و اندیشه سروکار دارد و هر آنچه با دل سازگار باشد محبوب می گردد و ماندگار ،می گویند ظرفیت هر فرد با نوع موسیقی مورد نظرش تشخیص داده می شود ، شخصیت و باورهای هر جامعه را نیز با نوع موسیقی اش می شناسند!.صدا ی خوش آرامش می بخشد و هیچ صدایی بدون موسیقی گوشنواز نخواهد بود! از میان صداهای آهنگین می توان درد را شناخت و درمانش را یافت ! صدای همراه با آهنگ مؤذن زاده اردبیلی ، اذان او را دردلها جای داد و خودش را جاودانه ساخت . مسیر جاودانگی آهنگ خاص عرفانی دارد باید تلاش کرد و آن را شناخت . مولانا دیوان شعری خودرا با مثنوی :

بشنو ازنی چون حکایت می کند/وزجداییها شکایت می کند

کزنیستان تا مراببریده اند/ازنفیرم مردوزن نالیده اند

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق/تابگویم راز درد اشتیاق

 آغاز می کند و حکایت مانیز از همین جا آغاز می گردد از نی  ،باید گوش جان به نی

بسپاریم تا راز جداییها و غربت را بیابیم و راه وصل بگیریم.

بنادارم از همشهری ام نی نواز بی بدیل معاصر و استاد سرشناس موسیقی ایرانی که

شهرت جهانی دارد و بسیار موسیقیدانها نزد او تلمذ کرده اند بگویم تا یکی دیگر از

فرزندان این دیار را معرفی کرده باشم:

آنچه نی میگوید اندر زیر و بم                            فاش اگر گویم جهان برهم زنم

در موسیقی ایرانی که بشدت با شعر و کلام در آمیخته و خواننده سالار است، هستند نوازندگانی که با نوای سحرانگیز ساز خود، مخاطبان زیادی را پای هنرنمایی خود بنشانند. اگر به فهرست کوتاه این نوازندگان چیر%:/.-!دست نگاهی بیندازیم، بی شک در اولین عناوین با نام استاد محمد موسوی روبه رو می شویم؛ کسی که صدای حنجره اش را پس از گ

ذر از هفت بند و شش گره ساز نی به گوش ما می رساند و اهل فن او را اسطوره نی می نامند.

mohamad moosavi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

استاد سید محمد کاظم موسوی شوشتری معروف به محمد موسوی، نوازنده چیره دست نی، بداهه پرداز و ردیف دان بزرگ موسیقی ایرانی،در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۲۵ در شهر اهوازاستان خوزستان در خانواده ای اصالتا” شوشتری متولد گردید.

وی ابتدا به سازی دیگر علاقه داشت، اما بعد از شنیدن صدای نی استاد حسن کسایی از رادیو شیفته این ساز شده و به ترتیبی بود به شکل خود آموز صدای نی را ابتدا در آورده و سپس با گوش سپردن به ساز استاد حسن کسایی ، نی نوازی اش را تکمیل می‌کند.

موسوی در گفت و گویی از دیدار نخست خود با استاد کسایی می‌گوید که وقتی نزد استاد رفت و از وی خواست که نزدش شاگردی کند، استاد به وی گفت که بنوازد و وقتی موسوی جوان نواخت ، کسایی به وی گفت: تو نیازی به آموزش نداری و می‌ توانی خود کارت را با گوش دادن به رادیو دنبال کنی. موسوی در سال‌های میانی دهه ۴۰ به تهران می‌آید و با مساعدت امیر ناصر افتتاح به آموزش نی می‌پردازد.محمد موسوی در سال ۱۳۴۶توسط احمد عبادی به رادیو رفت ودرسال۱۳۵۰در مرکزحفظ و اشاعه ی موسیقی مشغول فعالیت شد

آن زمان استاد زنده یاد علی تجویدی از جمله افرادی بود که برای عضویت و یا نواختن نوازندگان جوان در رادیو از آنها آزمون می‌گرفت. موسوی نقل می‌کند به رغم آنکه بسیار عالی امتحان داده بود، ولی ردش کردند و جالب اینکه دلیل استاد تجویدی برای ر:.7< کردنش این بود: تا زمانی که استاد کسایی در قید حیاتند ، نفر دوم نباید نی بزند»

این سنت البته مدتی بعد با توصیه استاد احمدعبادی به فراموشی  سپرده شد و در  نهایت موسوی به همراه سیاوش بیدکانی به استودیوی رادیو رفت و نخستین کارش را اجرا کرد.

بعد از این دوره موسوی به عنوان نوازنده طراز اول شناخته و با هنرمندانی چون شهیدی، قوامی، بنان، ایرج و … اجراها ی متعددی داشت و نیز به همنوازی با برخی از بزرگان موسیقی چون مرحوم جلیل شهناز،مرحوم فرامرز پایورو اسداالله ملک،بدیعی پرویز یاحقی،علی اصغربهاری،محمداسماعیلی و… پرداخت.                                        

وی در میانه سال ۱۳۵۴ به اتقاق محمدرضا شجریان برای اجرای برنامه ای به مناسبت  سالروز تولد مولانابه قونیه رفت.

کار مشترک با پرویز مشکاتیان و محمدرضا شجریان  و یا بداهه نوازی‌اش در آوازهای شوشتری و سه گاه و کار در دستگاه نوا از جمله شاخص  ترین اجراهای آوازی سید محمد موسوی به شمار می رود.

موسوی در  طول این ایام بیش از ۲۵۰ آلبوم با شجریان ضبط کرده است که خود گنجینه ای مهم در این زمینه به شمار می‌رود ومی توان گفت که شهرت و آوازه شجریان مدیون و وابسته به نی نوازی استادانه موسوی بوده و هست.

استادبزرگ نی نواز سید محمد موسوی نی ساز چیره دستی هم هست ، خودشان در مورد چگونگی نی ساز شدنش چنین می گوید:در مورد نی سازی خود باید بگویم که یک اتفاق ناگوار باعث شد که به این فن وهنر روی آورم . تصور میکنم که سال ۴۹ بود؛ یکروز برای اجرا وضبط برنامه به رادیومی رفتم، در طول راه جهت خرید توقف کوتاهی کردم واز ماشین پیاده شدم، پس از خرید متوجه شدم که جعبه نی وکتم را از داخل اتومبیل برده اند. من در آن زمان وضع مالی مناسبی نداشتم که بتوانم فوراً نی بخرم وبرنامه هایم را اجرا نمایم، دوستانم از این موضوع آگاهی یاقتند ودهان به دهان به گوش شادروان دکتر اسفندیار یگانگی رسید؛ایشان که در آن زمان نماینده زرتشتیان درمجلس بودند، به بنده تلفن زدند ومرا به منزلشان دعوت کردند ومن هم ازهمه جا بی خبربه منزل ایشان رفتم. پس از سلام واحوالپرسی کاغذ کوچکی در جیب من نهادند وخواستند تا منزل آن را باز نکنم ونخوانم، من هم این کار را کردم. به منزل که رسیدم کاغذ را ازجیب در آوردم و دیدم چکی به مبلغ ده هزار تومان است و در کاغذ دیگرشرح ضمیمه آن چک بود؛ نوشته بود که مقداری ازمبلغ چک را صرف مخارج زندگی ومقداری را صرف خرید نی بکنید تا در هنرنوازندگی شما وقفه ای ایجاد نگردد. از این که انسانی شریف موقعیت آن وقت مرا درک کرده بود، هم متأثر شدم و هم خوشحال.

به اصفهان رفتم؛ در اصفهان به نزد شخصی به نام رضا بیلیاری از سازنده ها و نوازنده های خوب نی رفتم وگفتم نی می خواهم ولی می خواهم جای سوراخ های آن را خودم انتخاب نمایم، ایشان قبول کردند و نی را پیش خودم ساختند و من تعداد چهار نی از ایشان خریداری و مبلغ دو هزار تومان پرداختم وبا این دو هزار تومان در واقع من هم صاحب چند نی شدم وهم نی سازی را آموختم.

به تهران آمدم، به نیزارها رفتم و نی بریدم وشروع به نی ساختن جهت دست خود و تنی چند از دوستان نزدیک نمودم. باید متذکر شوم که نی در تمام جهان می روید ولی نی هایی که در کاشان می روید از بهترین نوع نی در جهان می باشد.

موسوی همزمان با هفتصدمین سال تولدخواجه حافظ شیرازی اجرایی خیره کننده بامحمدرضا شجریان در تالار وحدت داشت .

در دهه ۷۰ موسوی در گروه اساتید به سرپرستی فرامرزپایور و با آوازشهرام ناظری کارهای ارزنده ای ارائه کردند که در داخل و خارج انعکاس خوب و مطلو بش را بر جای نهاد.

استاد محمد موسوی البوم های بسیاری به صورت تکنوازی و کنسرت ها به همراه اساتید فن داشته اند.البوم های تکنوازی استاد به نام های دشتستانی ,پیام عشق,شکر ایزد,همایون,نغمه,تنگسیری,والبوم های دیگر به همراه اساتید:سر عشق,نوا,مرکب خوانی,عاشق دیوانه,مهرورزان,نفس باد صبا,ایران و دیگر البوم ها از اثرات ای استاد گران مایه می باشد.همین که هنرمندی بعد از استاد حسن کسایی بتواند در نوازندگی نی به چنین جایگاهی برسد از تلاش و قدرت شگفت انگیزش در نوازندگی حکایت می‌کند.

 

استاد موسوی در دهه هفتاد به معرفی برخی هنرمندان پرداخت که از جمله آنها سالار عقیلی در حوزه آواز و احمد خاک طینت در نوازندگی دف بوده است.

وی قریب به هشت سال بر صحنه حضور نداشت و  در سال ۱۳۸۷ کنسرتی در سالن کوچک وزارت کشور برگزار کرد که مورد استقبال بسیار قرار گرفت. در ضمن استاد علاوه بر نی ،ویولن و سه تار را بخوبی می شناسد و می نوازد.

سید محمد موسوی در قید حیات هستند و امروزه موسیقی ایرانی را با صدای سوز، نی او درجهان می شناسند ،اهالی شوشتر که برای ثبت موسیقی ۲۴ مقوم تلاش گسترده ای نمودند باید صدای سوزناک نی استاد را به شادمانگی بدل سازند و با دعوت از ایشان می توانند توان و جایگاه موسیقیایی و هنرمندانه شوشتر را به زیبایی برای جهان و همه زیباپسندان به نمایش بگذارند تا کسی نتواند این سرمایه بزرگ را به نام خود مصادره نماید . نی مال اهل دل است و صدایش نگاهها را به آسمان معطوف می سازد و نی نوازی بی بدیل موسوی می تواند در شادابی و شور و نشاط مردم این دیار موثر افتد و با تقدیر از استاد او را در لیست سنگین مفاخر شوشتری بگنجانید وشورای شهر می تواند با نامگذاری معابر به نام مفاخر و برگزاری یادواره ها دراین راستا گام بردارد و وظیفه ای راکه مردم بدوششان نهاده اند  بخوبی ایفا کنند،باید افتخار کنید که دارالمومنین شوشتر با تاکید و تکریم چنین نمونه هایی مرز خود را با موسیقی غنائی و ابتذال مشخص نموده است و با نوا اهل دل  را تسکین می بخشد./

 

به پیوست یک فایل صوتی اجرای استاد موسوی بادف وتنبک جهت استفاده علاقمندان ارسال میگردد.  لطفا باارسال نظرات خودمارا یاری فرمائید.

با احترام: سید مسعود مطهر

Comment (4)

  • دست مریضاد از این اقدام جالب شما همانگونه که همگان متفق القول هستند دنیای بدون موسیقی و ترانه خشک و بی حاصل است . در ضمن اگر این استاد از شهرستانهای دیگری بود حالا در بوق و کرنا همه عالم متوجه می شدند اما چون شوشتری است بسیاری از شوشتری ها هم از آن خبری ندارند و اقدام شما یعنی معرفی این استاد میتواند در جهت شناخت بیشتر استاد نقش مهمی را داشته باشد انشالله بتوانیم با مجموعه اقدامات انجام شده و کمک مدیریت سادات قیری در جهت اشاعه ترانه و آهنگهای شوشتری هر کس به فراخور توان خود نقشی را ایفاد نماید

  • مسعودعزیزدستت درد نکندوواقعا که جای تشکر وقدردانی دارد وباردیگرنشان دادی که میتوانی مقالات بسیار خوب وبامحتوایی رادرسایت درج نمایی .
    ازسپهر عزیز هم باید تشکر کرد که امکان شنیدن صدای زیبا ودلنشین نی استاد موسوی رابه همراه خواندن مقاله ی پر محتوای شما فراهم نموده است واحسنت بر جوانان واعضاء باذوق واستعداد سادات قیری.

  • اقا مسعود
    تشكر دست درد نكنه به نوبه خود خيلي جالب بود
    منتظر بقيه تحقيقات و نتايج ان بي صبرانه هستيم

Leave Your Comment

Skip to content